Online terapi, internet üzerinden sunulan psikoterapi hizmetleri sayesinde danışanların terapist ve psikologlarla yüz yüze görüşmeyle destek alabilmelerini sağlar. Pandemi dönemi gibi olağanüstü şartlarda bu hizmet türünün önemi daha da artmış, karantina ve sosyal mesafe gereklilikleri nedeniyle birçok kişi için tercih edilen yöntem haline gelmiştir. Bu vesileyle Online terapi siteleri de terapistlerle danışanları buluşturmaya başlamıştır. Ancak bu tür çevrimiçi terapiler sadece online terapi siteleri vasıtasıyla değil, Skype, Zoom ve Google Meet gibi ücretsiz görüntülü görüşme teknolojileri vasıtasıyla her psikoloğun danışanlarına sunduğu bir terapi seçeneğidir.
Bu makalede, online terapi ve online psikologların avantaj ve dezavantajlarını, bu hizmetleri kimlerin tercih edebileceğini ve online terapinin nasıl işlediğini ele alıyoruz. Ayrıca, online terapi ve yüz yüze terapi arasındaki farkları incelerken, online terapi hizmeti veren uzman psikologların bu alandaki yaklaşımlarına da değiniyoruz. Bu makale, terapiye ihtiyaç duyan ancak nasıl devam edeceği konusunda kararsız olan kişiler için kapsamlı bir rehber niteliğindedir.
Yazı İçeriği:
Online Terapi Nedir?
Online terapi, geleneksel yüz yüze terapi seanslarının, görüntülü iletişim araçları aracılığıyla gerçekleştirilmesiyle yapılan terapilerin genel adıdır. Bu tür terapiler, teknolojinin sağladığı imkanlar sayesinde, video konferans araçları kullanılarak gerçekleştirilir. Online terapiler, kendi evinizin rahatlığında, yüz yüze bir etkileşim gerektirmeden psikoterapi alabilmenizi sağlar. İnternet tabanlı psikolojik destek, 1990 yılında Martha Ainsworth tarafından oluşturulan ‘Metanoia’ web sitesi ile başlamıştır.
Online terapiler, özellikle hareket kabiliyeti kısıtlı olan bireylerin psikolojik yardım alabilecekleri uzmanlara ulaşmalarını kolaylaştırırken, yabancı ülkelerde yaşayan Türklerin kendi ana dillerinde terapi almalarına da imkan verir. Ayrıca kendi şehirlerinde uzmanlık gerektiren bazı konular için uygun bir terapist bulmakta zorlanan kişilerin psikoterapi hizmetlerine ulaşmalarını da kolaylaştırır. Online psikoterapi, yoğun çalışma programları olan bireyler için de büyük bir kolaylık sağlar.
Online Terapi Nasıl Olur?
Online terapi süreci, danışanın ve terapistin fiziksel olarak aynı mekânda bulunmadıkları bir psikoterapi yöntemidir. Bu terapi türü, genellikle Zoom, Skype veya Google Meet gibi bazı video konferans araçları kullanılarak, danışan ile terapistin gerçek zamanlı görüntülü iletişimi ile gerçekleşir. Bu hizmetleri online psikolog hizmetleri veren terapistlerden alabileceğiniz gibi, son zamanlarda oldukça popüler olan online terapi siteleri aracılığıyla da alabilirsiniz.
Terapi seanslarının etkili bir şekilde yürütülebilmesi için, danışanın stabil bir internet bağlantısına ve işlevsel bir kamera ile donatılmış bir bilgisayar veya telefona sahip olması gerekir. İnternet üzerinden online psikolojik danışmanlık hizmetleri sağlayan online psikologlar, bu terapileri geleneksel terapi yöntemleriyle aynı prensipleri kullanarak gerçekleştirirler.
Online terapi süreçlerinde, senkron (gerçek zamanlı) ve asenkron (gerçek zamanlı olmayan) terapi seçenekleri mevcuttur. Senkron terapi; danışan ve terapistin aynı anda çevrimiçi olarak iletişim kurduğu canlı seanslarla yapılır. Asenkron terapi ise e-posta ya da mesaj yoluyla yapılan, terapistin yazılı soru veya mesajlara daha sonra yine yazılı olarak yanıt verdiği bir yapıdadır. Online seans alacaksanız, gerçek zamanlı (senkron) terapi seanslarını tercih etmenizi tavsiye ederim. Zira yazışma ile yapılan terapiler, gerçek zamanlı gerçekleşen terapiler kadar verimli değildir. Örneğin; asenkron iletişim yöntemlerinde dil sürçmelerinin olmaması, ses tonu, yüz ifadesi gibi unsurların eksikliği, psikanalitik psikoterapide de diğer terapi yaklaşımlarında da verimliliği düşürür.
Online Terapi Etkili midir?
Online terapi, özellikle Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) gibi yapılandırılmış terapi yaklaşımları için çok uygundur. Bu terapilerin online ortamda uygulanabilirliği, yapısal bir çerçeveye sahip olmalarından kaynaklanır.
Online terapiler her ne kadar yüz yüze terapiler gibi etkili olsa da yüz yüze terapilerin online terapilerden daha etkili olduğunu gösteren araştırmalar da mevcuttur. Örneğin; 2023 yılında 105 kişiyle yapılan bir araştırma, yetişkinlerde online depresyon terapisinin ve yüz yüze terapinin etkinliğini değerlendirmiş ve her iki tedavinin de başlangıçtan tedavi sonrasına kadar depresif belirtilerde ve yaşam kalitesinde önemli iyileşmeler sağladığını göstermiştir.
Ancak araştırmaya göre, yüz yüze terapiyi tercih eden katılımcılar, online BDT (Bilişsel Davranışçı Terapi) grubuna göre daha yüksek temel semptomatoloji puanları sergilemiş. Bununla birlikte, her iki tedavi de başlangıçtan tedavi sonrasına kadar depresif belirtilerde ve yaşam kalitesinde anlamlı iyileşmeler göstermiş. Ayrıca online BDT grubundaki hastaların, yüz yüze BDT grubundakilere göre seanslara devam etme oranının daha yüksek olduğu görülmüş. Dolayısıyla, online BDT’nin daha yüksek bir katılım motivasyonu sağladığını söyleyebiliriz.
Birçok bilimsel araştırma, online terapinin etkinliğini değerlendirmiş ve online terapilerin de yüz yüze terapiler kadar etkili olduğunu göstermiştir.
Online terapiler, anksiyete bozuklukları, uyku bozuklukları, depresyon, panik bozukluk, travma sonrası stres bozukluğu, özgüven, özsaygı, performans kaygıları, fobiler, yas ve tükenmişlik sendromu gibi birçok konuda etkili olabilmektedir.
Online ve Yüz Yüze Terapi Arasındaki Farklar
Online terapi ve yüz yüze terapi arasında elbette bazı farklar bulunmaktadır. Örneğin; online terapide danışan ve terapist, yüz yüze terapide olduğu gibi fiziksel olarak bir arada olmadıkları için doğrudan göz teması olmaz. Dolayısıyla, non-verbal (sözlü olmayan) iletişim sinyallerinin eksikliği, terapist ve danışan arasındaki terapötik ilişkiyi zayıflatabilir. Danışanla iyi bir terapötik bağ kurulursa bu sorun ortadan kalkabilir.
Öte yandan, yüz yüze terapiler danışan ve terapistin aynı fiziksel mekanda buluştuğu geleneksel terapi şekli olduğu için, beden dilinden faydalanma imkanı sunarak daha derin bir iletişim ve bağ kurulmasına olanak tanır. Ayrıca, acil durumlarda terapistin hızlı müdahale etme şansı, yüz yüze seanslarda daha yüksektir. Bu da özellikle kriz anlarında avantaj sağlar.
Son olarak, her iki terapi türünün de ücreti genellikle aynı olmakla birlikte, online terapinin esnekliği, bireylere zaman ve ulaşım maliyetlerinden tasarruf etme imkanı sunar. Ancak, online terapi uygularken terapistin eğitim ve yeterliliklerinin doğrulanması gerektiği unutulmamalıdır. Zira bazı online terapi siteleri, sitede terapist olarak hizmet veren kişinin yeterliliğini teyit etme konusunda gereken titizliği göstermeyebiliyor. Psikolog olmayan kişilerden terapi almadığınıza emin olmalısınız.
Kimler Online Terapi Almayı Tercih Edebilir?
Online terapi, çeşitli nedenlerden dolayı yüz yüze terapiye erişimi zor olan veya tercih etmeyen bireyler için uygun bir alternatif sunar. Fiziksel engelleri olan kişiler, evlerinden ayrılmalarını zorlaştıran durumlar nedeniyle online terapiyi tercih edebilirler. Seçtiği uzmanla farklı bir şehirde yaşayan kişiler de online terapiyi tercih edebilir. Ayrıca, agorafobi gibi açık alan korkusu olanlar veya yoğun iş temposuna sahip bireyler için de online seanslar, terapiye devamlılık sağlama konusunda büyük kolaylıklar sunar.
Online Terapinin Avantajları
Modern psikoloji pratiğinde giderek artan bir popülerlik kazanan online terapiler, bireylere geleneksel yüz yüze terapi seanslarının sağlayamayacağı bazı avantajlar da sunmaktadır.
İlk olarak, online terapi, danışanların terapistlerle iletişim kurarken coğrafi sınırlamaları ortadan kaldırır. Bu da özellikle dezavantajlı bölgelerde yaşayan veya fiziksel engelleri olan bireyler için terapilere erişim şansını önemli ölçüde artırır. Ayrıca, pandemi gibi olağanüstü durumlar sırasında da güvenli bir terapi seçeneği olarak ön plana çıkar.
Online terapiler, danışanların kendi evlerinde veya kendilerini güvende hissettikleri herhangi bir yerde terapi alabilmelerine olanak tanır. Dolayısıyla özellikle sosyal kaygı bozukluğu gibi psikolojik zorlukları olan bireyler için terapiyi daha erişilebilir ve rahat bir süreç haline getirir.
Online psikoterapi seansları, danışanlara zaman tasarrufu da sağlar. Seanslara katılmak için yoğun trafikte uzun yolculuklar yapma gereksinimi ortadan kalktığı için, online terapiler yoğun trafik problemi olan büyük şehirlerde yaşayanlar için büyük bir rahatlıktır.
Dünya genelinde yaşayan Türk vatandaşları veya expatlar, kendi dilinde veya kültürel anlayışa sahip terapistlerle çalışmayı tercih edebilirler. Dil bariyerini aşmanın yanı sıra kültürel değerleri ve sosyal normları anlayan bir uzmanla çalışmak, terapi sürecini daha etkili kılar. Online terapi, bu bireylerin kendi dilinde kaliteli terapi hizmetleri alabilmelerini sağlar.
Çocuklu ebeveynler veya belirli bir yerden ayrılamayan diğer bireyler için de online terapi, büyük bir rahatlık sağlar. Evdeki sorumlulukları nedeniyle dışarı çıkmakta zorlananlar için de daha esnek saatlerde ve kendi güvenli ortamlarında profesyonel destek alabilme imkanı sunar.
Online Terapinin Dezavantajları
Online terapi, birçok avantaj sunmasına rağmen, bazı dezavantajları da vardır. Uzaktan terapiler, her durum için uygun değildir. Örneğin; intihar eğilimi olanlar, madde bağımlıları, başkalarına zarar verme potansiyeli olanlar, ciddi psikotik belirtiler gösterenler veya bazı ciddi psikiyatrik problemler için uygun değildir.
İkinci olarak, online terapi seanslarının bir ekran vasıtasıyla yapılması herkes için olmasa da bazı kişiler için uygun olmayabilir. Danışanın teknolojiyle arası iyi değilse, terapist ve danışan arasındaki iletişimi ve dolayısıyla terapötik ilişkinin kalitesi düşük olabilir. Ekran önünde dikkatleri çabuk dağılan kişiler de sanal terapiler için uygun olmayabilir.
Son olarak, teknolojik gereksinimler ve güvenlik endişeleri, bazı bireyler için engel teşkil edebilir. (Örneğin şarkıcılar ve oyuncular gibi medyatik kişiler için). Güvenli bir iletişim sağlama sorumluluğu genellikle danışana aittir. Bağlantı sorunları veya kişinin bilgisayarına sızan kötü niyetli internet korsanları, danışanın kişisel bilgilerinin riske atılmasına neden olabilir. Örneğin ünlü biri eğer online terapi alıyorsa; bilgisayarına sızan bir hacker, o kişinin terapistiyle yaptığı özel görüşmeyi dinleyerek daha sonra sosyal mecralarda ya da gazetelerde ifşa etmeye kalkabilir. Evet, bu suçtur. Ancak biliyorsunuz bu tür kötü niyetli kişiler genellikle bu suçları anonim olarak işlerler ve yakalanmaları zor olabilir.
Kısacası, online psikoterapi ciddi psikiyatrik bozukluklarda yüz yüze terapinin yerini alamaz. Çünkü bu tür durumlar daha yoğun ve yakından izlenmesi gereken bir tedavi protokolü gerektirir. Bu tür dezavantajlar, online terapi almayı düşünenlerin dikkate alması gereken unsurlardır.
Online Psikolog ve Terapi Yaklaşımları
Bilişsel-Davranışçı Terapi (BDT), online terapide en çok kullanılan yöntemlerden biridir. BDT, bireylerin olumsuz düşünce kalıplarını tanımlayıp değiştirmelerine yardımcı olur. Bu da duygusal ve davranışsal iyileşmelere katkıda bulunur. Online terapinin etkinliği, özellikle depresyon ve anksiyete gibi bazı durumlar için yüz yüze terapi ile benzer sonuçlar gösterse de terapistlerin online terapi yaklaşımlarına hakim olmaları ve gerekli teknik becerilere sahip olmaları gerekir.
Online Terapinin Süresi Nedir? Kaç Seans Gerekir?
Terapi seansları genellikle 45-50 dk. sürer ve haftada bir gerçekleşir. Seanslar ilerledikçe, gerekiyorsa probleme göre psikoloğunuz seans süresi ve sıklığını değiştirebilir.
Terapi sürecinin kaç seans süreceği, konudan konuya ve kişiden kişiye göre değişiklik gösterir. Her bireyin yaşam deneyimi, psikolojik yapısı ve problemi farklıdır. Aynı tanı konmuş olsa bile, insanların tedaviye tepkileri büyük ölçüde değişkenlik gösterebilir. Birçok konuda 6 ila 12 seans kadar gerekebilir. Ancak problemin niteliği ve doğasına göre, bazı konularda daha uzun süreli terapi sürecine de ihtiyaç duyulabilir.
Belirli bir yöntemi dener ve birkaç seans sonra terapiden sonuç alamadığınızı görürseniz, bu asla bir başarısızlık değildir. Unutmayın; her kişi farklıdır ve biriciktir. Bir terapist genellikle ilk birkaç seans sonunda danışanın ilerlemesini değerlendirir ve kaç seans gerekebileceği ile elbette ilgili bir tahminde bulunabilir. Ancak, tedavi sürecinin başlangıcında kaç seans gerekeceğini kesin ve net olarak söylemek mümkün değildir. Bu nedenle, size herhangi bir konuda önceden belirli bir seans sayısı vaat eden olursa, bunun gerçekçi bir söylem olmadığını bilmelisiniz.
Online Psikolog mu; Yüz Yüze terapi mi?
Online psikolojik destek ve yüz yüze terapi arasındaki temel fark; formatlarıdır. Her iki yöntem de benzer terapötik yaklaşımları ve hedefleri sunarken, farklı ihtiyaç ve tercihlere hitap edebilir. Yüz yüze veya online psikolog arasında bir seçim yapmakta zorlanıyorsanız, iki terapi yöntemi arasındaki farklılıkları ve benzerlikleri özetleyen bu karşılaştırma tablosuna göz atmanız faydalı olur:
Online Psikolojik Destek | Yüz Yüze Psikoterapi | |
---|---|---|
Erişilebilirlik | İnternet olan her yerden erişim sağlanabilir. | Terapistin ofisine fiziksel olarak gidilmesi gerekir. |
Zaman Esnekliği | Seanslar gece veya gündüz, herhangi bir zamana planlanabilir. | Seans saatleri terapistin çalışma saatlerine bağlıdır. |
Maliyet | Psikoloğun kendi kliniği yok ise (yani ofis kira gideri vb. giderleri olmadığı için) seans ücretleri daha ekonomik olabilir. | Yüz yüze seanslar online seanslardan genellikle daha pahalıdır. Psikologlar terapinin içeriğini değil, danışana ayrılan zamanı ücretlendirdiği için, birçok psikoloğun online terapi ücreti, yüz yüze psikoterapi ücreti ile aynı olabiliyor. |
Verimlilik | Bazı durumlarda ve bazı konularda, yüz yüze terapi kadar verimli ve etkili olmayabilir. | Yüz yüze etkileşim, daha güçlü bir terapötik bağ kurulmasını sağlayacağı için, sonuçlar genellikle daha etkili olur. |
Tercih | Başka ülkelerde yaşayanlara uzaktan kendi ana dilinde terapi alma imkanı sunması; başka şehirlerde yaşayan kişiler için mesafeleri ortadan kaldırması, tercih sebebi olabilir. | Terapist ile yüz yüze, fiziksel bir mekanda bulunmanın terapi sürecinde daha iyi terapötik bağ kurulmasına yardımcı olduğunu bilenler yüz yüze terapiyi tercih edebilirler. |
Uygunluk | Ağır psikolojik sorunları olanlar için önerilmez. | Her türlü psikolojik sorun için uygundur. |
Her iki terapi biçimi de aynı etik kurallar ve yönergeleri takip eder. Her seansta gizlilik, dikkat dağınıklığından kaçınma ve güvenli bir ortam sağlama konusunda hem terapist hem de danışanın özenli olması gerekir.
Evden çalışan psikologların daha çok tercih ettiği bir görüşme formatı sunan online terapiler, son yıllarda bir iş modeli olarak online terapi platformlarının kullanımında da artışa neden olmuştur. Online terapi siteleri arayanlar evden zahmetsizce terapiye ulaşma imkanı bulabilirler ancak sitedeki terapistin gerçek bir psikolog olup olmadığını teyit etmeden online terapi almak, daha farklı problemlere sebep olabilir.
Evinizden dışarı çıkmadan, evinizin konforunda terapiye ulaşma avantajıyla, ve “yüz yüze terapinin sunduğu verimli bir terapötik bağ ve beden dili” gibi unsurlardan yoksun olmasına rağmen, birçok kişi için tercih edilen bir yöntem haline gelmiştir.
Online Terapi Ücretleri Ne Kadar?
Sadece evden çalışan online psikologlar olduğu gibi, kendi kliniklerinde hizmet veren psikologlar da vardır. Online psikologların kira ve ofis masrafları gibi sabit giderleri olmadığı için, bazı uzmanların online terapi ücretleri, yüz yüze terapilerden daha az maliyetli olabilir. Ancak kendi kliniklerinde çalışan ve hem yüz yüze hem de online terapi yapan psikologların online seans ücreti ile yüz yüze seans ücreti, genellikle aynı olur.
Farklı ülkelerdeki saat farkları nedeniyle gece seansları yapılması gereken durumlarda, psikologlar mesai dışı saatlerde çalıştıkları için bu seansların ücreti normal seans ücretlerinden biraz farklı olabilmektedir. Her psikoloğun seans ücreti bulunduğu bölgeye, deneyimine ve uzmanlık alanlarına göre farklılık gösterebilir. Psikologlar yapılan terapinin içeriğini değil, zamanlarını ücretlendirirler. Bu nedenle, terapi ücretleri, destek alınan konuya göre farklılık göstermez. Her bir seansın ücreti, aynı olur. Online seans ücretlerini, psikoloğun kendisi ile irtibata geçerek öğrenebilirsiniz.
Sonuç ve Tavsiyeler:
Online terapi ve yüz yüze terapi arasındaki farkları ele alıp, her iki yöntemin avantajlarını ve dezavantajlarını tartışarak, bu makalede modern psikoterapinin geleceğine dair önemli bir çerçeve çizdik. Online terapi, coğrafi sınırlar, zaman ve maliyet tasarrufu gibi çeşitli avantajlar sunarken, yüz yüze terapinin yerini tam olarak alamayabileceğini de vurgulamak önemlidir. Her iki yöntem de kendine has özellikleriyle bireylerin ihtiyaçlarına hizmet eder ve psikolojik destek arayışında önemli bir rol oynar.
Sonuç olarak, bireylerin durumlarına ve ihtiyaçlarına en uygun hizmeti seçmeleri için, online terapinin sunduğu esneklik ile yüz yüze terapinin sağladığı derinliği dengeli bir şekilde değerlendirmeleri gerekmektedir. İleride, teknolojinin gelişmesiyle birlikte online terapinin daha etkili ve kapsamlı hale geleceğini öngörebiliriz. Ancak, psikoterapinin temelinde yer alan insan ilişkileri ve empatik anlayışın önemi hiçbir zaman unutulmamalıdır. Bu bağlamda, online terapinin potansiyelini tam anlamıyla kullanabilmek ve bireylere en uygun desteği sağlamak için, psikologların eğitimlerini ve becerilerini sürekli güncel tutmaları gerekir. Kadıköy psikolog çeşitliliği açısından zengin bir ilçe olup, gerek yüz yüze gerek online terapilerin sıkça yapıldığı ilçelerdendir. Çevrenizdekiler size online psikolog tavsiye etse de probleminizin görüntülü terapi yöntemleri için uygun olup olmadığını öğrenmek için önceden uzmanın kendisinden bilgi almanız faydalı olur.
Yüz yüze veya online terapi almak veya sorularınız için irtibata geçmekten çekinmeyin.
Sık Sorulan Sorular
Online terapi, çevrimiçi bir ruh sağlığı desteği sağlar ve temel ilkeler açısından yüz yüze terapi ile aynıdır. Dolayısıyla, online terapinin faydalı olmaması için bir sebep yoktur. Seçeneğiniz varsa yüz yüze terapilerde terapistinizle bağ kurmanız daha kolay olacağı için, yüz yüze terapiyi tercih etmeniz daha iyi olabilir. Yüz yüze seanslara gelme imkanınız yok ise online terapiden de benzer oranda fayda görmeniz gayet mümkündür.
Online terapi, özellikle coğrafi olarak psikoloğa uzak bir bölgede yaşayanlar veya yaşam koşulları nedeniyle bir psikoloji merkezine gitmekte zorlananlar için uygun bir seçenektir. Bu yöntem, danışanların kendi bulundukları ortamda rahatlıkla terapi seanslarına devam etmelerini sağlar.
Bilimsel araştırmalar, online terapi ile yüz yüze terapi arasında çok büyük bir fark olmadığını gösteriyor. İnternet bağlantınız stabil olduğu ve fiziksel şartlarınız uygun olduğu sürece, online terapiyi gönül rahatlığıyla tercih edebilirsiniz.
Online terapi ücretleri terapistin uzmanlık derecesine, seans süresine ve psikoloğun fiziksel olarak bağlı bulunduğu bölgedeki ofis giderleri ve bölgenin ekonomik koşullarına göre değişiklik gösterebilir. Kendi ofisi olmayan ve evden çalışan psikologların ücretleri nispeten daha düşük olabilir. Bu konuda belli bir standart bulunmamaktadır. Her psikoloğun seans ücreti farklı olabilir.